لامپ ها هم مانند دیگر وسایل برقی طول عمر دارند و نمیتوانند همیشه سالم و روشن بمانند. لامپ ال ای دی اگرچه مزیتهای چشمگیری دارد اما یکی از اصلیترین دلایل محبوبیت آن، طول عمر بالاست. طول عمر یک لامپ ال ای دی باکیفیت نباید کمتر از 15000 ساعت باشد. افزایش عمر لامپ ال ای دی یکی از دغدغههای تولیدکنندگان این محصولات است. لامپ های ال ای دی نسبت به لامپ های رشته ای طول عمر بیشتری دارند. اما این امر همیشه صادق نبوده و گاهی لامپ های ال ای دی نیز زود تر از آن چه انتظار داریم، میسوزند. سوختن لامپ های ال ای دی دلایل مختلفی دارد. بدین جهت در ادامهی این مقاله قصد داریم اصلی ترین علت های سوختن لامپ را بررسی کنیم.
ممکن است به جز سوختن، مشکلاتی دیگری برای یک لامپ LED ایجاد شود. مشکلاتی مانند چشمک زدن لامپ و کم نور شدن لامپ که در مقالات قبلی علت بروز این مشکلات را بررسی کردیم. اما مهم ترین علت سوختن لامپ LED، بالا بودن ولتاژ خروجی است که باعث گرم شدن دیود و مقاومت داخل لامپ میشود. با تنظیم ولتاژ میتوان از سوختن لامپ های SMD و LED جلوگیری کرد.
علت سوختن لامپ LED
1) جریان برق با ولتاژ بالا
رنج ولتاژ برق شهری در ایران، 220 ولت AC با فرکانس 50 هرتز است و اکثر تجهیزات روشنایی، از جمله لامپ های منزل، با این ولتاژ کار میکنند. میزان 5 درصد، تغییر در این مقادیر، مشکلی در تجهیزات روشنایی ایجاد نخواهد کرد اما بیشتر از آن، مشکل ساز خواهد بود. اگر ولتاژ برق در خانه شما بسیار زیاد باشد، لامپها در هر صورت روشن میشوند، ولی عمر کمتری خواهند داشت و این ولتاژ بیشتر از حد تحمل لامپ، باعث میشود لامپ با نور شدید روشن شود که موجب سوختن لامپ میگردد.
راهکار:
شما میتوانید با استفاده از مولتیمتر یا تستکننده ولتاژ، مقدار برق را در یک پریز برق استاندارد آزمایش کنید. برای انجام این کار باید روش کار و استفاده از دستگاه را بشناسید، زیرا در صورت درست انجام ندادن مراحل، برق قطع خواهد شد. اگر آزمایش ولتاژ برق عددی بالاتر از 225 ولت را نشان داد، از یک برقکار بخواهید تا سیمکشی و منبع ورودی برق را بازبینی و مشکل را برطرف کند.
2) لرزش بیش از حد لامپ
فرقی ندارد که لامپ را روی چه چراغ یا سرپیچی نصب کنید، اگر لامپ در موقعیتی باشد که زیاد بلرزد، خیلی زود میسوزد. این مشکل بیشتر در پنکههای سقفی لوستری و لامپ های کنار درب دیده میشود که خوب نصب نشدهاند. هنگامی که پرههای پنکه نامتعادل باشد، پنکه شروع به لرزیدن میکند و این لرزش به لامپ منتقل میشود. برای جلوگیری از بروز این مشکل نیاز به سرویس مجدد پنکه است. به طور کلی لرزش و حرکت بیش از حد در لامپ منجر به کاهش طول عمر آن میشود. لامپ های LED در مقایسه با لامپ های قدیمی مقاومت بیشتری در برابر لرزش دارند.
3) خرابی سرپیچ لامپ
مشکلاتی که در سر پیچ لامپ به وجود میآید از دیگر علت سوختن لامپ و روشن نشدن آن میباشد. خوب است بدانید که در داخل سر پیچ هر لامپی یک زبانه کوچک فلزی قرار گرفته است که وظیفه آن برقراری اتصال با فلز انتهای لامپ است و بهواسطه این اتصال، جریان الکتریکی به لامپ منتقل میشود. زمانی که زبانه کوچک فلزی در پایین سوکت بیش از اندازه به پایین فشار داده شود باعث قطع شدن جریان برق داخل لامپ میشود و در نتیجه لامپ روشن نمی شود و فکر میکنید لامپ سوخته است در صورتی که مشکل از سرپیچ لامپ است.
راهکار:
برای حل این مشکل، فیوز برق منزل را در حالت قطع قرار داده و به کمک یک فازمتر، زبانه را بیرون بیاورید و آن را تا جایی خم کنید که نوک زبانه در مرکز سرپیچ به خوبی قرار بگیرد و سرپیچ را از نظر عملکرد درست، بررسی نمایید. سپس لامپ را متصل کرده و برق شهر را وصل نمایید. اگر سرپیچ را باز کردید و متوجه شدید فنر زیر کنتاک ها خراب شده نسبت به تعویض سرپیچ اقدام کنید.
4) سوختن لامپ به علت شل شدن سرپیچ
یکی از علل روشن نشدن لامپ، شل بودن لامپ در سر پیچ است. اگر لامپ، به صورت کامل، در سرپیچ، محکم نشده باشد، میتواند موجب چشمک زدن یا اتصالی لامپ شود که در نهایت باعث سوختن لامپ میشود. البته ممکن است سیمهای وصل شده به لامپ یا سرپیچ نیز دچار مشکل باشند، در این حالت نیز لامپ روشن نمیشود و اگر سیم اتصالی داشته باشد، سریع میسوزد.
5) پریدن فیوز برق
خوب است بدانید قطع شدن و یا به اصطلاح پریدن فیوز یکی از مهمترین علت های سوختن لامپ میباشد. در صورت قطعی برق از فیوز لامپها خاموش میشوند. پریدن فیوز میتواند به دلیل اتصالی کردن لوازم برقی، ایراد در سیمکشی و اتصالات باشد که ممکن است منجر به سوختن لامپ ها و سایر دستگاههای متصل به برق شود.
6) قابهای ترانسدار
بسیاری از قابها در هنگام نصب لامپ درون سقف به صورت توکار نصب میشوند که اغلب دارای ترانس هستند. در حقیقت زمانی که بیشتر از حد ممکن گرم شوند به شکل اتوماتیک جریان برق را قطع میکنند و یا اگر خراب شود منجر به سوختن لامپ میشود. ترانسهای بهکار رفته در این قابها نیاز به فضا دارند تا با عبور هوا گرمایشان کاسته شود و منجر به قطعی سایر ترانسها نشوند. درصورتی که علت سوختن لامپ، استفاده از این قابهاست، میبایست از ترانسی مناسب استفاده کنید یا قاب را عوض کنید.
دمای زیاد لامپ
گرمای بیش از حد برای هر نوع وسیله الکتریکی ضرر دارد و میتواند از دشمن های اصلی آن ها به حساب بیاید. اگر لامپ ال ای دی نتواند گرما و حرارت ناشی از روشنایی را به بیرون منتقل نماید درایور بسیار داغ شده و لامپ سریع تر میسوزد. بهتر است از لامپهایی که هیت سینک مناسب دارند استفاده کنیم تا دفع گرما بهتر انجام شود. هرگونه ضعف در طراحی و تولید هیت سینک و بدنه میتواند باعث کاهش طول عمر لامپ شود.
تولید کنندگان انواع لامپ ها دمایی را مشخص می کنند و بیان می کنند که اگر دما بالاتر از مقدار بیان شده برود لامپ میسوزد. لامپ هایی که در داخل حباب ها یا لوسترها، محبوس شدهاند، به واسطه گرمای بیش از حد، خیلی زودتر از لامپ های دیگر میسوزند. اکثر لامپ ها، احتیاج به فضایی برای خروج گرما دارند.
آسیب های فیزیکی
یکی از دلیل های سوختن لامپ ها، آسیب شدید فیزیکی مانند برخورد توپ و یا هر وسیله ای دیگر به آن ها است. باید بدانید که این ضربه های فیزیکی میتواند لامپ را از حالت ضمانت خارج کرده و دیگر نمیتوانید از ضمانت نامه آن ها استفاده کنید.
راهکارهایی برای افزایش طول عمر لامپ
برای افزایش طول عمر لامپ، باید نکات مختلفی را در هنگام خرید و استفاده از لامپ مد نظر قرار دهیم. افزایش عمر لامپ ال ای دی در گرو رعایت نکات بسیار ساده ای است. استفاده از برندهای معتبر در این زمینه میتواند کمک کننده باشد. علت سوختن لامپ ال ای دی و یا هر نوع لامپ دیگر میتواند به دلایل ذکر شده بستگی داشته باشد. در ادامه برخی از نکات برای افزایش طول عمر لامپ را شرح خواهیم داد:
- اطمینان از معتبر بودن برند لامپ
- جلوگیری از وارد شدن ضربات مکانیکی
- درجه حرارت مناسب محیط و کاهش دفعات خاموش و روشن کردن
- جلوگیری از نوسانات ولتاژ
- عدم نصب ناصحیح لامپ
- اطمینان از عدم مشکل سیم کشی
- جلوگیری از نصب آن در فضای بسته
- استفاده از مدلهای کم مصرف
- خریداری لامپهای ال ای دی گارانتی دار