علت آتش سوزی سیم و کابل برق | انواع کابل برق

همان‌ طور که می‌دانید سیم و کابل برق در همه اماکن، چه کوچک و چه بزرگ وجود دارد. از این رو در همه منازل و ساختمان ‌ها مقدار بسیار زیادی سیم و کابل جهت روشنایی و راه‌ اندازی سیستم‌ ها و امکانات برقی مورد استفاده وجود دارد. متاسفانه بسیاری از گزارشات پایگاه های آتش نشانی حاکی از آن هستند که آتش سوزی کابل برق یکی از شایع ترین دلایل آتش سوزی ها در ایران است که اغلب به دلیل بی ‌احتیاطی و سهل ‌انگاری در میزان و نحوه استفاده از کلید، پریز و چند راهی برقی بوده و منجر به آتش‌ سوزی شدید و خسارات مالی و جانی فراوانی می‌‌شود. از این رو در این مقاله علت های آتش سوزی سیم و کابل برق را بررسی می‌کنیم.

علت های آتش سوزی سیم ها و کابل ها شامل استفاده از سیم و کابل‌های غیر استاندارد و نامرغوب، اتصال بدون محافظ دستگاه وسایل الکتریکی به پریز برق، سیم کشی ضعیف و قدیمی در بخش‌های مختلف مانند پریز، جعبه تقسیم و غیره.

تفاوت سیم و کابل

یک سیم به عنوان یک هادی الکتریکی تعریف می‌شود، در حالی که یک کابل به عنوان گروهی از سیم‌های (رساناهای) عایق بندی شده در نظر گرفته می‌شود که در یک روکش در کنار هم قرار گرفته‌اند. روکش یک ماده غیر رسانا برای محافظت از قسمت رسانای سیم یا کابل است. سیم‌ها و کابل‌ها را می‌توان از مواد مختلفی مانند مس، طلا و آلومینیوم ساخت.

سیم‌های ساخته شده از جنس‌های مختلف هر کدام مقاومت‌های متفاوتی دارند. هنگام انتخاب سیم، باید گیج سیم، ظرفیت سیم و اینکه سیم برای چه کاری استفاده می‌شود را در نظر بگیرید.

انواع سیم و کابل برق:

سیم و کابل برق خصوصیات اولیه مشابه‌ی دارند و با توجه به ویژگی ‌های منحصر به ‌فرد، نحوه، میزان و محل کاربرد از انواع مختلفی برخوردارند. زیرا هر سیم و کابل برای محیط و میزان کار خاصی تولید شده است. به همین جهت با انتخاب سیم برق مناسب با میزان، محل و محیط مورد استفاده می‌‌توان از بروز حوادث حریق ناشی از برق جلوگیری کرد. سیم و کابل ‌های تولید شده و مورد استفاده در بازار عبارت ‌اند از:

• کابل افشان
• کابل کنترل
• کابل شبکه
• کابل خشک یا کابل زمینی
• کابل جوش
• کابل نسوز
• کابل شیلد دار
• سیم خشک
• سیم افشان

مزیت استفاده از کابل شیلد دار

یکی از بهترین کابل‌هایی که امروزه در سیستم برق بسیار زیاد استفاده می‌شود کابل برق شیلدار است و کاربرد و کاربری بسیار زیادی دارد. این کابل‌های الکتریکی را از یک یا چند عایق می‌سازند و در نهایت آن را توسط یک لایه رسانا محصور کردند. امروزه از کابل‌های شیلدار در بازار مدل‌های مختلف وجود دارد و تفاوت‌های بین شیلدها بر اساس استانداردهای جهانی وجود دارد که شما می‌توانید متناسب با نیاز خودتان یکی از انواع شیلدها را انتخاب کنید.

مزیت استفاده از کابل نسوز

اگر شما می‌خواهید آتش سوزی کابل برق را به کمترین میزان برسانید؛ بهترین گزینه‌ای که در اختیار دارید استفاده از کابل نسوز است. این کابل‌ ها به دلیل برخورداری از روکش سیلیکون می‌توانند در دمایی بین ۵۰- تا ۱۸۰+ درجه سانتیگراد به ‌خوبی کار کنند و دچار آسیب نشوند. با توجه ‌به این ویژگی منحصر به‌ فرد، کابل نسوز بهترین گزینه برای جلوگیری از آتش گرفتن سیم برق در محصولات و دستگاه‌ های الکتریکی، الکترونیکی، سیم‌ کشی ساختمان ‌ها و دیگر وسایل و اتصالات برقی می‌باشد. کابل‌ های نسوز در اکثر صنایع کاربرد ویژه ‌ای دارند که به شرح زیر است:

سیم ‌کشی هواپیما و صنایع هوافضا
صنایع تولید تجهیزات آزمایشگاهی
انواع موتورها و ژنراتورها
سیم‌ کشی ‌های خانگی و صنعتی
صنایع فولاد و نورد گرم
ترانسفورماتورها
کوره‌ ها
صنایع کاربردی حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

مزیت کابل ها افشان

پرمصرف ترین نوع کابل موجود در بازار شامل کابل افشان هستند. که با قدرت عملکرد بسیار بالایی طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دسته از کابل ها را همانگونه که از نام آن ها پیداست از چندین رشته سیم بسیار نازک به هم تنیده افشان به وجود می‌آیند. همین رشته های نازک افشان باعث افزایش انعطاف پذیری کابل ها می‌شود، بدین جهت کابل های افشان نرم هستند و امکان شکنندگی در آن ها وجود ندارد. با وجود لطافت و انعطاف پذیری کابل های افشان شما می‌توانید از آن ها در شرایط سخت استفاده کنید که در برابر ضربه، خراش و سنگینی وزن از خود مقاومت نشان می‌دهند. این بدان معناست که کابل ها هرگز نخواهند شکست.

جنس عایق این کابل ها نیز از پی وی سی است و از آنجا که پی وی سی دارای قدرت مقاومت بسیار بالایی می‌باشد، می‌توان گفت که طول عمر کابل های افشان بسیار زیاد خواهد بود. چرا که هم جنس هادی آن ها مقاوم بوده و هم دارای عایق بسیار مستحکم هستند.

سیم خشک

سیم خشک به کابلی گفته می­‌شود که از یک یا چند رشته مفتول که منظم و یک­دست تنیده شده‌­اند، تشکیل شده است. جنس هسته کابل خشک از مس می‌­باشد. ناگفته نماند که به کابل خشک، کابل مفتولی هم می‌گویند. کابل خشک از هادی مس ساخته می­‌شود و از این رو رسانایی بالایی دارد ولی خشک هستند و انعطاف آن­ها نزدیک صفر می­‌باشد. غیر قابل انعطاف بودن و ثابت بودن سیم خشک، از ویژگی­ های اصلی آن است.

علت های آتش سوزی کابل برق

جهت پیشگیری از به وجود آمدن حریق، درک دلایل مشترک آتش سوزی های برقی بسیار مهم است. در اینجا 6 علت شایع آتش سوزی سیم و کابل ها بررسی شده است.

نگهداری ضعیف

تعمیر و نگهداری ضعیف شبکه برق از علل اصلی آتش سوزی است. انجام تعمیرات منظم روی تابلوهای برق خطر آتش سوزی را کاهش می‌دهد. تعمیر و نگهداری شامل حذف گرد و غبار و بررسی و تعویض کلیدهای مدار معیوب است. پیچ خوردگی در سیم کشی باعث مقاومت الکتریکی درون سیم می‌شود که گرما ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث آتش سوزی الکتریکی شود.

چند راهی برق

باید توجه کنید که از یک پریز چند خروجی برق نگیرید، این کار به دلیل استفاده از چندراهی‌های غیر استاندارد موجود در بازار (به وفور در بازار یافت می‌شوند!)، علاوه بر عدم رعایت مقدار ظرفیت جریان دهی پریز مربوطه به دلیل اتصالات سست باعث شروع حریق خواهند شد.

اگر الان مشغول ساخت منزل مسکونیتان هستید برای وسایل خود به تعداد کافی پریز را در نظر بگیرید و اگر ساخت مسکونیتان به اتمام رسیده، برای اضافه کردن وسایل برقی تازه از متخصصین برق مشورت بگیرید. در هر حال توصیه اکید ما این است که به هیچ وجه از چندراهی استفاده نکنید.

استفاده از کابل و سیم های تقلبی؛ عامل آتش سوزی کابل

در ابتدا توجه داشته باشید که نباید کابل برقی را خریداری کنید که اطلاعات درستی از محصول بر روی آن حک نشده است. تولید کنندگان معتبر همواره اطلاعاتی از محصول نظیر کارخانه ی تولید کننده و آدرس آن را بر روی بسته بندی و همچنین بر روی خود کابل حک می‌کنند. در ادامه چند روش ساده ولی کاربردی برای تشخیص کابل اصلی از یک کابل تقلبی را به شما معرفی می‌کنیم:

• بهترین سیم های موجود در بازار از مس به عنوان هادی جریان الکتریسیته استفاده می‌کنند. بنابراین با برش زدن سطح مقطع سیم از این مسئله مطمئن شوید. زیرا امروزه به منظور کاهش قیمت کابل، برخی از تولیدکنندگان از آلومینیوم برای هادی جریان الکتریسیته استفاده می‌کنند.
• توجه داشته باشید که زیاد بودن قطر روکش عایق سیم، دلیلی بر با کیفیت بودن و مرغوبیت آن نیست. برخی از تولید کنندگان با کاستن از وزن هادی و قطور کردن روکش عایق، سعی در فریب دادن خریداران دارند.
• به برند حک شده بر روی سیم و بسته بندی آن دقت کنید و همچنین مطمئن شوید که علامت استاندارد و شماره پروانه بر روی سیم و کابل وجود داشته باشد.
• در صورت برش دادن سطح مقطع یک سیم، در صورتی که سیم استاندارد باشد، هادی جریان مسی را در مرکز آن مشاهده خواهید کرد، همچنین عایق سیم به راحتی از هادی جدا می‌شود.

تجهیزات و لوازم قدیمی

تجهیزات و لوازم قدیمی باعث تعداد زیادی آتش سوزی الکتریکی می‌شود. 19 درصد از آتش سوزی‌های ساختمان‌های غیر مسکونی و 13 درصد از آتش سوزی‌های ساختمان‌های مسکونی به دلیل نقص در تجهیزات، لوازم خانگی یا شبکه برق است.

سیم کشی و پریزهای قدیمی و فرسوده

اغلب مواقع سیم کشی های قدیمی و حتی تابلو برق های قدیمی می‌توانند علت اصلی آتش سوزی های الکتریکی در ساختمان ها باشند. سیم و کابل ها مانند هر وسیله الکتریکی و کاربردی دیگری، به مرور دچار فرسودگی شده و به تعمیر و تعویض نیاز دارند. زمانی که هنگام وصل کردن دستگاه ها به پریز، متوجه نوسان فرکانس، سوسو زدن چراغ ها و یا جرقه می‌شوید؛ زمان تعویض سیم کشی یا کلید و پریزها فرا رسیده است. در صورتی که هر 10 سال یکبار سیم و پریزها را تعویض کنید، احتمال آتش سوزی الکتریکی را به حداقل می‌رسانید.

بیشتر آتش سوزی های برق به دلیل پریزهای برق معیوب (Receptacles) یا پریزهای فرسوده ای است که به درستی به زمین متصل نیستند. همانطور که پریزها و سوئیچ ها قدیمی تر می‌شوند، سیم کشی پشت آنها نیز فرسوده می شود و در نهایت منجر به آتش سوزی می‌شود.

وسایل روشنایی

چراغ‌های برق و لامپ‌ها یکی دیگر از دلایل عمده آتش سوزی برقی است. نصب لامپ با واتی که بیشتر از حد مدار تغذیه آن و اتصالات مربوطه است باعث شروع حریق خواهد شد. همیشه حداکثر وات لامپ پیشنهادی را در مورد هر مدار روشنایی بررسی کنید (معمولا 1500 وات) و هیچگاه بیش از ظرفیت مدار لامپ به آن وصل نکنید.

پیشگیری از آتش‌ سوزی ناشی از سیم و اتصالات برقی

با رعایت چند نکته در خصوص ایمنی لوازم ‌خانگی و دیگر وسایل الکتریکی می‌‌توانید از بروز آتش ‌سوزی برق جلوگیری کنید:

• لوازم‌ خانگی زیادی را به یک پریز وصل نکنید. در چنین مواقعی سیم با بار اضافه روبرو می‌‌شود و جرقه تولید می‌کند. این امر سبب آتش‌ سوزی می‌‌شود.
• تمام وسایل برقی را در انتهای روز خاموش کنید.
• بعد از استفاده از وسایلی نظیر اتو، شارژر و… آنها را از پریز برق بکشید.
• مواد و وسایل اشتعال‌زا را از نزدیک کلید و پریزها دور کنید.
• نصب هشدار دهنده دود می‌تواند در لحظات اولیه حریق ناشی از برق، از پیش روی آن جلوگیری کند. به طوری که با پاشش آب آن آتش را مهار کرده و خاموش کند.
• در صورت نبودن سیستم اطفاء حریق با شنیدن صدای هشدار دود، افراد مطلع شده و با کپسول آتش نشانی آتش را خاموش کنند.

اقدامات پس از آتش سوزی کابل یا سیم برق

در صورتی که آتش سوزی الکتریکی وجود دارد، درصورتی که خطری شما را تهدید نمی‌کند دوشاخه را بکشید یا برق جعبه فیوز را قطع کنید. هرگز از آب برای مهار کردن آتش سوزی الکتریکی استفاده نکنید. از محلی که آتش سوزی در آن رخ داده است دور شوید و با 999 تماس بگیرید.